Stężenie silnie rakotwórczego benzoalfapirenu w powietrzu, którym oddychamy jest bardzo wysokie. Najwięcej tego związku dostaje się do powietrza w okresie zimowym głównie w godzinach wieczornych, gdy większość domów jednorodzinnych pali węglem i drewnem w domowych kominkach i piecach, potocznie nazywanych „kopciuchami”. Duże natężenie ruchu w centrach miast jest także jedną z przyczyn powstawania groźnych dla zdrowia i życia ludzi zanieczyszczeń powietrza. W Polsce do ogrzewania domów wykorzystuje się ponad 5 mln pieców węglowych, około 70 % z nich to tzw. kopciuchy. Stężenie benzoalfapirenu w powietrzu w Polsce jest od kilku do kilkunastu razy wyższe od wartości dopuszczalnych prawem unijnym. Europejską normą stężenia tego związku jest 1 ng/m3 w odniesieniu do okresu jednego roku.
Wojewódzkie Inspektoraty Ochrony Środowiska na swoich stronach internetowych pokazują dane pochodzące z pomiarów manualnych dla benzoalfapirenu w pyle PM 10. Dla przykładu poniżej podajemy dane za rok 2017 dla kilku miast województwa Warmińsko-Mazurskiego.
| LP | Miejscowość | Benzo(a)piren wartość średnia ng/m3 | Benzo(a)piren wartość minimalna ng/m3 | Benzo(a)piren wartość maksymalna ng/m3 |
| 1 | Iława | 3,35 | 0,10 | 12,11 |
| 2 | Elbląg | 2,11 | 0,06 | 6,76 |
| 3 | Olsztyn | 1,49 | 0,05 | 3,09 |
| 4 | Nidzica | 3,51 | 0,15 | 10,33 |
Mamy końcówkę roku 2018 i sezon grzewczy w pełni. W bieżącym roku nie podaje się jeszcze wartości średnich a poniższe dane dotyczą okresu od stycznia do września 2018 r.
| LP | Miejscowość | Benzo(a)piren wartość minimalna ng/m3 | Benzo(a)piren wartość maksymalna ng/m3 |
| 1 | Iława | 0,08 | 8,63 |
| 2 | Elbląg | 0,02 | 6,03 |
| 3 | Olsztyn | bd | bd |
| 4 | Nidzica | 0,08 | 7,90 |
Zgodnie z Wytycznymi Komisji Europejskiej do decyzji 2011/850/UE przekroczenie normy jakości powietrza występuje wtedy, gdy wartość odpowiedniej statystyki (np. średniej rocznej) po zaokrągleniu do ilości miejsc znaczących z jaką podana jest norma przekracza wartość normowaną, np. poziom docelowy dla benzo(a)pirenu wynosi 1 ng/m3, jeżeli stężenie średnioroczne benzo(a)pirenu na stanowisku pomiarowym wynosi 1,50 ng/m3 to zgodnie z ww. wytycznymi otrzymany wynik zaokrągla się do 2 ng/m3 (co jest przekroczeniem normy), jeżeli stężenie średnioroczne benzo(a)pirenu na stanowisku pomiarowym wynosi 1,48 ng/m3 to otrzymany wynik zaokrągla się do 1 ng/m3 (co nie jest przekroczeniem normy).
Na południu Polski stężenia benzo(a)pirenu są dużo wyższe i wielokrotnie przewyższają dopuszczone normy w powietrzu. Aby przeanalizować wyniki pomiarów w poszczególnych miastach należy wejść na strony odpowiednich WIOŚ i odnaleźć wyniki pomiarów dla tego związku.
ww. dane pochodzą ze strony http://powietrze.wios.olsztyn.pl/dane-pomiarowe
O szkodliwości benzoalfapirenu dla zdrowia i życia człowieka można wiele pisać, jednak jeżeli sami nie zadbamy o stan powietrza w najbliższym otoczeniu nie będziemy mieli szansy na poprawienie warunków naszego życia. Jednym z pomysłów na zmniejszenie ilości zanieczyszczeń w naszym powietrzu jest wprowadzenie programu pomocowego „Czyste powietrze”, o którym pisaliśmy tuta i tutaj. Pomimo wielu niedociągnięć programu jest to duży krok w przód i jeden z dobrych pomysłów przybliżających nas do rozwiązania problemu smogu. Niektóre miasta same radzą sobie z problemem wprowadzając akty prawa miejscowego. Jednym z takich miast jest Kraków.
Definicje:
Benzoalfapiren jest związkiem chemicznym z grupy wielopierścieniowych węglowodorów aromatycznych (WWA). Jest to związek silnie rakotwórczy. Powstaje podczas niecałkowitego spalania i występuje w dymie, m. in. w dymie tytoniowym, smogu powstającym w wyniku niskiej emisji w skutek spalania węgla, drewna, śmieci, tworzyw sztucznych typu PET, emisje transportowe. Z powodu obecności w dymie, benzopieny dostają się do żywności podczas wędzenia potraw. Mają właściwości hydrofobowe, zmieszane z cząsteczkami pary wodnej są elementami smogu.